Compersie: de meest miskende emotie in onze cultuur

en waarom het niets te maken heeft met “nooit jaloers zijn”

Voor iedereen die voelt dat liefde niet schaars hoeft te zijn, maar volwassen, ruim en waarachtig

Compersie wordt vaak voorgesteld als een ideaalbeeld:

een staat waarin je partner liefde of verbinding ervaart met iemand anders
en jij uitsluitend vreugde voelt
zonder pijn, zonder twijfel, zonder innerlijke beweging

Dat beeld klopt niet.

Compersie is geen sprookje.
Het is geen truc om jaloezie te vermijden.
En het is geen bewijs dat je “ver genoeg” bent in polyamorie.

Compersie is iets anders:
een menselijke capaciteit die ontstaat wanneer je zenuwstelsel, je hechting, je waarden en je autonomie samen voldoende ruimte ervaren.

Het is een vorm van liefde die niet gebaseerd is op schaarste, maar op relationele volwassenheid.

En misschien wel het belangrijkste inzicht:

Compersie bestaat niet in plaats van jaloezie.
Compersie bestaat naast jaloezie.

Dat is waar het echte werk begint.

Wat compersie werkelijk is (en wat het niet is)

Compersie wordt vaak verkeerd begrepen.

Compersie is niet:

• het volledig ontbreken van jaloezie

• een prestatie of morele superioriteit

• een spirituele staat waarin niets meer raakt

• jezelf dwingen om “ruim” te zijn

• liefde delen vanuit zelfopoffering

Compersie is wel:
een innerlijke ervaring van ontspanning, warmte of vreugde
wanneer iemand van wie je houdt verbinding, plezier of liefde ervaart —
ook wanneer jij daar geen onderdeel van bent.

Het is geen afgebakende emotie.
Het is een verruiming van capaciteit.

Compersie ontstaat wanneer je systeem veilig genoeg is
om liefde niet automatisch als bedreiging te ervaren.

Waarom compersie in onze cultuur zo onbereikbaar lijkt

We zijn opgegroeid in een mononormatieve cultuur die ons leert dat:

liefde exclusief hoort te zijn
jaloezie vanzelfsprekend is
en delen gelijkstaat aan verlies

Dit verhaal zit diep verankerd.
In opvoeding, religie, films, taal en morele overtuigingen.

Wanneer exclusiviteit wordt gezien als voorwaarde voor veiligheid,
voelt expansieve liefde verwarrend of zelfs bedreigend.

Dat betekent niet dat mensen niet in staat zijn tot compersie.
Het betekent dat ze nooit hebben geleerd dat deze emotionele ruimte bestaat.

Zodra dat perspectief verschuift,
kan liefde zich anders organiseren.

Niet kleiner.
Maar ruimer en eerlijker.

Compersie en jaloezie horen bij elkaar

Onderzoek laat zien dat compersie zelden wordt ervaren als een “pure” emotie.

Veel vaker is het een gelaagde ervaring:

• spanning in het lichaam

• onzekerheid of jaloezie

• en tegelijkertijd warmte of vreugde

Dat is geen innerlijke tegenstrijdigheid.
Dat is volwassen menselijkheid.

Je kunt geraakt zijn
en open blijven.

Je kunt liefde gunnen
en tegelijk zorg nodig hebben.

Voor veel neurodivergente, hoogsensitieve en queer mensen is dit herkenbaar:
meerdere emoties tegelijk dragen is geen tekort, maar een vermogen.

Comperstruggle: het middengebied waar volwassen liefde groeit

Tussen jaloezie en compersie ligt een gebied dat vaak over het hoofd wordt gezien:
comperstruggle.

Het moment waarop:

• je waarden gericht zijn op openheid

• je hoofd begrijpt dat je relatie veilig is

• je hart iemand iets gunt

• maar je lichaam nog zoekt naar regulatie

Niet omdat er iets mis is,
maar omdat oude hechtingslagen worden aangeraakt,
mononormatieve scripts actief zijn
en je zenuwstelsel bescherming zoekt.

Comperstruggle is geen falen.
Het is het leergebied.

Hier ontstaat relationele volwassenheid.
Hier maakt begeleiding werkelijk verschil.

De voorwaarden voor compersie

Uit onderzoek en praktijkervaring blijkt dat compersie vooral kan groeien wanneer aan een aantal voorwaarden wordt voldaan:

1. Zenuwstelselveiligheid
Compersie vraagt om ruimte. Niet om overleving.

2. Autonomie en keuzevrijheid
Het gevoel zelf te kunnen kiezen en je eigen tempo te bewaken.

3. Heldere betekenisgeving
Het onderzoeken van verhalen: zijn ze actueel, of cultureel en oud?

4. Relationele eerlijkheid
Transparantie, respect en realistische afspraken.

5. Emotionele draagkracht
Het vermogen om tegenstrijdige gevoelens tegelijk te ervaren.

Voor veel neurodivergente mensen is dit geen tekort,
maar een potentieel dat begeleiding vraagt.

Waarom ND-, HSP- en queer volwassenen compersie vaak intenser ervaren

Wij voelen doorgaans meer nuance, intensiteit en gelaagdheid.

Compersie kan zich dan uiten als:

• een zachte verruiming

• een warm veld in de borst

• een gevoel van innerlijke vrijheid

• een bevestiging van eigen waarden

• niet kleiner hoeven worden in relaties

Niet als ideologie.
Maar als belichaamde waarheid

Voor neurodivergente en hoogsensitieve mensen wordt dit proces vaak intenser beleefd.
Emoties komen dieper binnen, en regulatie vraagt meer aandacht.

In mijn Blog over neurodiversiteit en polyamorie ga ik dieper in op waarom dit geen zwakte is, maar een vorm van relationele intelligentie — mits je jezelf niet verlaat.

Hoe compersie zich ontwikkelt

Compersie groeit niet door jezelf te forceren.

Ze groeit door:

1. Jaloezie serieus te nemen als signaal
2. Het zenuwstelsel te reguleren
3. Oude verhalen te herkennen
4. Kleine, echte momenten van vreugde toe te laten
5. Relationele veiligheid op te bouwen

Niet in één keer.
Maar stap voor stap.

Wanneer begeleiding ondersteunend is

Begeleiding kan helpend zijn wanneer:

• je compersie wilt voelen maar vastloopt

• jaloezie chronisch of overweldigend wordt

• oude hechtingspijnen worden geactiveerd

• je ND-zenuwstelsel snel overprikkeld raakt

• je niet durft uit te spreken wat waar is voor jou

In dit middengebied ontstaat het wezenlijke werk:
de overgang van emotionele reactiviteit naar emotionele volwassenheid.
Van schaarste naar waarheid.
Van angst naar autonomie.

Dat is waar ik — en in duo-vorm samen met Herman — een veilige en heldere ruimte bied.

Liefde die niet bang is om vrij te zijn

Wil je ontdekken hoe compersie zich in jouw leven kan ontvouwen?
Wil je innerlijke ruimte creëren voor liefde die eerlijk én vrij is?
Wil je volwassen, belichaamde verbinding leren dragen — zonder jezelf te verliezen?

Je bent welkom voor een sessie of duo-consult.

Aanbevolen literatuur en verdieping

What Is Compersion? — Marie Thouin
Een baanbrekend academisch boek over compersie, jaloezie en CNM-emoties.

Polysecure — Jessica Fern
Over hechting, trauma en veiligheid in meer-dan-één relaties.

Polywise — Jessica Fern & David Cooley
Over ritme, autonomie en relationele volwassenheid in open relaties.