Waarom jaloezie niet is wat je denkt

en waarom compersie geen unicorn is maar een volwassen competentie

Een doorbraak in hoe we liefde, vrijheid en veiligheid werkelijk begrijpen

In de wereld van polyamorie en ethische non-monogamie raken veel mensen verstrikt in één hardnekkige culturele overtuiging:

“Als er een derde in het spel komt, is jaloezie het bewijs van echte liefde.”

Het is een van de diepste mononormatieve scripts die we kennen.
Het vertelt ons dat liefde per definitie exclusief moet zijn —
en dat delen vernederend is.

Het vertelt ons dat als je niet jaloers bent, je niet genoeg geeft.
En als je wél jaloers bent, je de relatie moet beschermen tegen gevaar.

Maar dit script zegt niets over liefde.
Het zegt alles over conditionering, cultuur, hechting en betekenisgeving.

Het is tijd om dat patroon open te breken.

Want de waarheid is:
jaloezie is niet het bewijs van liefde.
Het is een signaal van je zenuwstelsel, je verhalen, je waarden en je behoeften.

En nog belangrijker:
jaloezie hoeft niet weg.
Maar wat je ermee doet, bepaalt alles.

De echte oorzaak: het mononormatieve script dat we allemaal meedragen

Het dominante culturele verhaal bestaat uit drie overtuigingen:

1. Liefde is schaars
Als je meer liefde voelt, moet dat automatisch minder betekenen voor iemand anders.
Emotionele exclusiviteit wordt gelijkgesteld aan veiligheid.

2. Jaloezie is een moreel gevoel
Jaloers zijn betekent dat je om iemand geeft.
Niet jaloers zijn betekent dat je ‘te veel van jezelf weggeeft’.

3. Meerdere liefdes betekenen gebrek aan respect
Zoals iemand ooit tegen mij zei toen ik vertelde dat ik poly leefde:
“Ik heb te veel respect voor mezelf om je met anderen te delen.”

In dit script is delen geen keuze — het is een vernedering.
En dus wordt jaloezie niet alleen genormaliseerd, maar zelfs verheerlijkt.

Maar dit is geen natuurwet.
Het is conditionering.

Jaloezie is geen bewijs dat er iets mis is

Wat zowel onderzoek laat zien als wat ik dagelijks zie in mijn werk met neurodivergente, queer, hoogsensitieve en polyamoreuze mensen, is dit:

Jaloezie is geen waarschuwing over de relatie.
Jaloezie is informatie over jezelf.

Het vertelt je:

• waar je geraakt bent

• welke behoefte nog niet gehoord is

• welk oud of cultureel verhaal geactiveerd wordt

• waar je zenuwstelsel bescherming zoekt

• waar je verlangen of grens ligt

• waar meer veiligheid nodig is — intern of relationeel

Jaloezie is geen vijand.
Het is een signaal.
Een spiegel.
Een deur.

Compersie: geen unicorn, maar een menselijke capaciteit

Compersie — het vermogen om blij te zijn met het geluk van je partner met een ander — wordt vaak gezien als naïef, idealistisch of spiritueel bypassend.

Alsof het alleen is weggelegd voor ‘verlichte poly-mensen’.

Onderzoek laat iets anders zien:

Compersie is geen afwezigheid van jaloezie.
Compersie en jaloezie kunnen tegelijk bestaan.
Compersie ontstaat niet vanzelf — het is iets wat je ontwikkelt.

Het is geen staat van perfectie,
maar een volwassen, empathisch en relationeel vermogen.

Mensen ervaren compersie wanneer:

• ze zich veilig voelen

• ze zichzelf vertrouwen

• ze hun jaloezie begrijpen

• ze hun waarheid durven spreken

• er ruimte is in hun zenuwstelsel

• ze autonomie ervaren

• liefde niet als schaars wordt gezien

Compersie is dus niet magisch.
Het is volwassen.

Comperstruggle: waar het echte innerlijke werk plaatsvindt

In onderzoek wordt dit het gebied van comperstruggle genoemd:
de plek waar je vanuit liefde en vertrouwen wilt voelen,
maar waar je lichaam nog in jaloezie zit.

Dit is het tussenstuk:

• waar oude scripts zichtbaar worden

• waar het zenuwstelsel om duidelijkheid vraagt

• waar waarden botsen met conditionering

• waar je leert emoties te dragen zonder jezelf te verliezen

Hier gebeurt volwassen polyamorie.
Hier vindt diepe innerlijke groei plaats.
En hier maakt begeleiding het verschil.

Jaloezie is vaak de eerste ingang.
Maar voor veel mensen volgt daarna een belangrijkere vraag:
hoe ontwikkel je emotionele ruimte, zonder jezelf te forceren?

In mijn Blog over compersie binnen polyamorie laat ik zien hoe compersie geen ideaal is, maar een relationele vaardigheid die kan groeien — naast jaloezie.

Jaloezie transformeren: een belichaamd proces in vijf stappen

Dit is hoe CNM- en polyamoreuze mensen jaloezie werkelijk verwerken —
een proces dat nauw aansluit bij somatische regulatie en narratief werk.

1. Opmerken
Lichamelijke sensaties, emoties, interpretaties en triggers herkennen.

2. Benoemen
Niet ontkennen en niet dramatiseren.
“Dit is jaloezie. Ik ben oké.”

3. Het verhaal onderzoeken
Waar komt dit vandaan?
Is het oud, aangeleerd, cultureel of geërfd?

4. Behoeften herkennen
Behoefte aan duidelijkheid, pacing, bevestiging, autonomie of verbinding.

5. Ruimte maken voor compersie
Niet geforceerd, niet bypassend —
maar als een vermogen dat groeit door oefening.

Wat als je neurodivergent bent?

Voor neurodivergente mensen (zoals ADHD, HSP, autisme of giftedness) werken jaloezie en compersie vaak intenser, omdat:

• emoties dieper binnenkomen

• prikkels sneller overlopen

• interpretaties sneller escaleren

• afwijzingsgevoeligheid sterker is

• regulatie meer tijd vraagt

Dit is geen zwakte.
Het is capaciteit.

Je systeem voelt veel — en leeft veel.

Volwassen liefde in meerdere richtingen

Jaloezie is niet het einde.
Het is het begin.

Polyamorie vraagt niet om ‘nooit jaloers zijn’,
maar om:

• eerlijkheid

• emotionele draagkracht

• relationele volwassenheid

• somatische veiligheid

• heldere communicatie

• innerlijke vrijheid

Dit kun je leren.
Of je nu poly leeft, poly-curious bent, of mononormatief bent opgegroeid.

Wanneer begeleiding helpt

Begeleiding kan helpend zijn wanneer:

• jaloezie chronisch wordt

• je zenuwstelsel dichtklapt

• je overweldiging ervaart

• je tegenstrijdige gevoelens hebt

• oude hechtingspijnen worden geactiveerd

• je steeds in dezelfde patronen belandt

In mijn werk — en in duo-vorm samen met Herman — werken we met diepe eerlijkheid, somatische veiligheid en volwassen relationele vaardigheden.

We leren je niet om minder te voelen.
We leren je om te dragen wat je voelt, met waardigheid en waarheid.

Een volwassener manier van liefhebben

Wil je jaloezie niet onderdrukken, maar begrijpen?
Wil je leren hoe compersie werkt in jouw lichaam?
Wil je ervaren dat je emoties geen vijand zijn, maar richting geven?

Polyamorie hoeft geen chaos te zijn.
Het kan een pad zijn van volwassen liefde, eerlijkheid en innerlijke draagkracht.